We kennen allemaal de uitdrukking ‘de kortste verbinding tussen twee punten is een rechte lijn’. Daar moest ik aan denken toen ik onlangs naar mijn werk fietste en op verschillende plekken naast het aangelegde pad ook een ingesleten nieuw pad ontdekte. Natuurlijk was dat ingesleten pad er al heel lang, maar op een bepaalde manier ga je er aan voorbij omdat het zo’n ‘normaal’ verschijnsel is. Ik besloot om er iets meer aandacht aan te besteden en heb gedurende een paar dagen op verschillende plekken dergelijke ‘olifantenpaadjes’ gefotografeerd. Een olifantenpaadje is eigenlijk een niet-officiële route om een reeds bestaande (formele) route in te korten.
Duits: Trampelpfad
Engels: desire line of desire path
Frans: chemin de l’âne
Een olifanten pad of olifantenpaadje soms ook wel afstekertje genoemd is een niet-officieel fiets- of wandelpad dat bedoeld en onbedoeld door gebruikers van de reguliere fiets- en wandelpaden in de loop van de tijd wordt gecreëerd. Meestal ontstaat een dergelijk pad in een stuk groen, om zo een stuk van de officiële route af te kunnen snijden. Olifantenpaden ontstaan doordat meerdere wandelaars of fietsers afzonderlijk van elkaar op dezelfde manier een route kiezen, die de officiële route afsnijdt. Wanneer zich eenmaal een zichtbaar spoor heeft gevormd, volgen meer mensen het spoor en ontstaat er een pad. Slechts vijftien wandelaars of fietsers zijn al genoeg om zo’n beginnend spoor te vormen. Het blijkt dat olifantenpaden vooral voorkomen wanneer gebruikers hun bestemming in zicht krijgen. Verder zijn olifantenpaden nooit langer dan de officiële route. In stedelijk gebied zijn olifantenpaadjes niet altijd zichtbaar vanwege de verharde ondergrond. De breedte en mate waarin het pad is uitgesleten is een indicatie van hoe vaak de route gebruikt wordt. Soms worden olifantenpaden na verloop van tijd geplaveid.
Olifantenpaadjes zijn vernoemd naar de typische eigenschap van olifanten om altijd de kortste weg te kiezen, waardoor een zichtbaar pad in de begroeiing wordt uitgesleten. Doordat mensen identiek gedrag vertonen, ontstaan overal waar zij zich begeven vergelijkbare paden. De term ‘olifantenpaadjes’ heeft pas echt bekendheid vergaard met de promotie van het boek Olifantenpaadjes, op 11 mei 2011 in het populaire VARA-programma De Wereld Draait Door. Hierin presenteerden fotograaf Jan Dirk van der Burg en bioloog Maarten ’t Hart een fotoboek over het gelijknamige verschijnsel. Maarten ’t Hart, die al decennialang is gefascineerd door olifantenpaadjes, verzorgde het voorwoord in het fotoboek.
Olifantenpaden kunnen een goede richtlijn zijn voor het plannen van nieuwe wandelpaden. Een manier om dit te doen is door nadat het gesneeuwd heeft de voetsporen van de wandelaars in kaart te brengen. De wandelaars volgen immers vanzelf de meest praktische route als de paden door de sneeuw niet meer zichtbaar zijn. Deze methode kan ook gebruikt worden als een plein omgebouwd gaat worden tot park. In het Yosemite National Park worden olifantenpaden gebruikt om nieuwe wandelroutes uit te stippelen. Toen eind jaren zestig het campusterrein van de Universiteit van Oregon werd herontworpen, werd gekozen voor een bijzondere oplossing. De grond werd geëgaliseerd en bezaaid met gras. Na verloop van tijd ontstonden olifantenpaden die vervolgens geplaveid werden.
Volgens mie zit het zo Harry. Luu met een soort gewicht wat doe en ik hebben, doar binnen de olifantenpoadjes veur. Mensen dei lichter binnen as doe en ik nemen het geitenpaadje, of ze kaizen het hoazepad…
Ik las ergens dat een geitenpaadje een moeilijke route is om toch je doel te bereiken. Een olifantenpaadje is een snelle oplossing bij een opgelegde beperking. Een hazenpad is een manier om er snel vandoor te kunnen gaan. Taalvaardige redenatie Bert!