Voordat we voor een paar dagen naar Ede vertrokken vanwege P’s training Trauma Sensitieve Ondersteuning had ik al een scenario bedacht waarbij ik één dag een rondje zou fietsen in de buurt van Ede en de tweede dag met haar mee naar Austerlitz zou gaan. We moesten immers toch rond 10:00 uur uit ons huisje vertrokken zijn. We reden dus samen naar Austerlitz en parkeerden in het centrum bij het dorpshuis waar haar training gehouden werd. Terwijl P verder liep naar haar training dronk ik nog een kop koffie en haalde vervolgens mijn fiets van de fietsendrager van onze geparkeerde auto af om op pad te gaan. De Piramide van Austerlitz stond sowieso op mijn programma voor deze dag. Ik had er al dagen over gesproken, en nu was het dan eindelijk zo ver dat ik de enige piramide in Nederland ‘in het echie’ zou zien.

Dichterbij kon ik helaas niet komen…
Wie aan piramides denkt, denkt aan Egypte. Dichterbij huis is echter ook een piramide te vinden: de Piramide van Austerlitz. In 1804 bouwden soldaten van Napoleon deze 36 meter hoge piramide op het hoogste punt van de Utrechtse Heuvelrug, vlakbij het plaatsje Austerlitz. De Franse generaal Auguste de Marmont richt in 1804 een legerkamp op bij Austerlitz, waar hij verschillende bataljons samenvoegt tot een leger van 18.000 man. In de herfst van 1804 laat hij zijn soldaten als een piramide bouwen. De soldaten zijn op dat moment klaar met hun oefeningen en de generaal meent dat het bouwen van een piramide een nuttige en goede bezigheid is. Het programma van eisen heeft hij ook zelf opgeschreven. Het monument moest: ‘een bijzonder karakter dragen; zijn eigenaardige oorsprong aanduiden; door een groot aantal handen zijn verkregen; weinig of niets kosten; aandacht trekken door zijn omvang; de ziel verheffen van het nageslacht’. De piramide is een eerbetoon aan Napoleon Bonaparte en moet daarnaast een monument zijn dat nog eeuwen zal bewijzen dat de Fransen in Nederland waren. Bij de bouw wordt de Egyptische piramide van Gizeh als inspiratiebron genomen. Deze piramide had de generaal met eigen ogen gezien tijdens de Egyptische veldtocht van Napoleon. Aanvankelijk werd de piramide door omwonenden Marmontberg genoemd. De nieuwe koning van Nederland, Lodewijk Napoleon, doopte de piramide vervolgens om tot ‘Piramide van Austerlitz’. In 1894 werd de houten obelisk op de piramide vervangen door een obelisk van steen. De piramide is nu een blijvende herinnering aan de Franse overheersing van Nederland begin negentiende eeuw. In de loop der jaren raakte de piramide wel in verval. In 2001 is de Piramide van Austerlitz daarom gerestaureerd.
In de buurt van de Piramide stond een informatiebord. De foto van het kaartje aan het begin van deze post komt van dat informatiebord, net als deze tekening van hoe een en ander er destijds uit moet hebben gezien…
Een oude Franstalige ets waarop duidelijk wordt de Franse generaal Auguste de Marmont aan het begin van de 19e eeuw voor ogen had…
Nog iets meer informatie over de Piramide van Austerlitz
De Piramide van Austerlitz is een monument dat bestaat uit een met gras beklede piramidevormige zandheuvel van 40 bij 40 meter met een stenen obelisk in de Utrechtse gemeente Woudenberg. De totale hoogte, inclusief obelisk, is 33 meter. Bezoekers kunnen het platform bij de obelisk bereiken langs een trap van 81 treden. Het monument bestond uit een zandheuvel, aan de buitenkant bekleed met plaggen, als bescherming tegen winderosie. De bouw duurde 27 dagen. De totale hoogte was 36 meter, inclusief de 13 meter hoge houten obelisk. Het geheel kreeg de naam Mont Marmont ofwel Marmontberg. De Marmont had het plan om de piramide nog te verbeteren door de trappen van plaggen te vervangen door trappen van baksteen, en door bovenop een groot beeld van Napoleon neer te zetten in plaats van de obelisk, maar zover is het niet gekomen. In de zomer van 1805 vertrok De Marmont met zijn leger naar Zuid-Duitsland en streed mee in de Coalitieoorlog die uitmondde in de Slag bij Austerlitz, de slag waarin Napoleon de Russen en Oostenrijkers vernietigend versloeg. De naam Marmontberg werd in 1806, ondanks protesten van De Marmont, door Lodewijk Napoleon, de nieuwe koning van Holland, veranderd in Pyramide van Austerlitz. Tegelijkertijd hernoemde Lodewijk de handelsnederzetting bij het nabijgelegen legerkamp van Bois-en-Ville tot Austerlitz. Na zijn vertrek uit Nederland in 1805 had De Marmont de bewaking van het monument en het vruchtgebruik van de nabijgelegen hofstede Henschoten in gebruik gegeven aan drie soldaten, Louis Faivre, Jean Baptiste La Rouche en Barend Philpsz, die tevens de piramide zouden moeten onderhouden. De houten obelisk begon spoedig scheef te zakken, en werd in 1808 afgebroken. In 1816 verkocht De Marmont de piramide met de bijbehorende grond aan de latere burgemeester van Utrecht, Hubert M.A.J. van Asch van Wijk. In de 19e eeuw raakte de piramide in verval en de zandheuvel werd vijf meter lager. In 1894 liet Johannes Bernardus de Beaufort, die zowel eigenaar was van het landgoed Henschoten, waarop de piramide zich bevond, als burgemeester van Woudenberg, de piramide gedeeltelijk herstellen, en hij voegde de huidige stenen obelisk toe. Deze obelisk ging enigszins scheef staan. De totale hoogte is sindsdien 33 meter, inclusief de 16 meter hoge obelisk.
Een schilderij van de Franse generaal Auguste de Marmont in vol ornaat. Als ik naar dit schilderij kijk denk ik dat de Piramide van Austerlitz ook vanuit een eigen gevoel van ijdelheid werd aangelegd, niet alleen voor de glorie van Napoleon, zijn keizerlijke werkgever…

Het zou een kwartiertje fietsen zijn in de richting van Woudenberg, dat was dus geen probleem. Eenmaal bij de piramide wachtte mij een behoorlijke teleurstelling. Tijdens het (toeristen)seizoen dat de piramide voor het publiek geopend is, is het mogelijk een toegangskaartje te kopen bij het hek dat toegang geeft tot de piramide. Ik had echter niet in de gaten dat het seizoen elk jaar eindigt op 1 oktober. Daar kwam ik dus op 13 november achter toen ik bij het hek stond en eigenlijk naar binnen wilde. Jammer, maar helaas. ‘How sad, too bad, never mind’. Het werd dus tijd voor een ‘plan B’. Er waren een paar hoveniers bezig de heg rondom de piramide te snoeien, maar zij misten een sleutel om toegang tot de andere kant van de inmiddels aan de buitenkant gesnoeide heg te krijgen. Er bleef voor mij maar één mogelijkheid over, over de heg een paar foto’s maken. Gelukkig ben ik 1,90 meter en heb ik vrij lange armen. Een heg van 2 meter hoog hoeft wat dat betreft geen probleem te zijn. Maar ik baalde wel behoorlijk!

Achter de heg is de Piramide van Austerlitz te vinden. Ik had me er behoorlijk op verheugd. Jammer eigenlijk. Ondanks de teleurstelling werd het toch een mooie dag.

Qua dagindeling werd het er voor mij wel eenvoudiger van. Ik had van tevoren al bedacht dat ik een stukje van de Utrechtse Heuvelrug wilde gaan verkennen, en de conclusie was dat ik daar nu iets meer tijd voor zou kunnen nemen. Driebergen  en Doorn waren twee plaatsnamen die bij mij opkwamen, daar wild eik op de fiets naar toe. Een vastomlijnd plan had ik niet, ik wilde gewoon een paar uurtjes lekker fietsen, een paar mooie foto’s maken en iets meer leren over het landschap waar ik zou gaan fietsen.

‘Ik beklom een langzaam rijzende heuvel en zette mij daar neder, onder een eikenstruik, die daar bij toeval geplant scheen. Hier zag ik de schoonste gezichten, die ge u verbeelden kunt; voor mij lagen vette, vruchtbare bouw- en weilanden; hier zachtrijzende heuvels met verschillend koorn bezaaid. Daar achter vertoonden zich, op eenen verren afstand wijduitgestrekte bosschen, een meenigte torens, die slechts een vale streep aan den horizont schenen. Aan de eene zijde lag een keten van blauwe heuvels, waarop hier en daar varens en eikestruiken, door de winden met een schoone ongelijkheid gezaaid, uit de bruine heide oprezen. Daar graasden veel kudden schapen. Aan de andere zijde waren bezaaide en bewoonde vlakten’. Geschreven door Elizabeth Maria Postin in haar boek ‘Het Land’ uit 1787.

Ik wilde in eerste instantie weg van de plek waar de piramide van Austerlitz te vinden is en fietste een klein stukje richting Woudenberg om daar het bos in de duiken (dat blijft aanzienlijk leuker dan langs drukke wegen fietsen). Af en toe stopte ik om een paar foto’s te maken. Paddenstoelen blijven een grote aantrekkingskracht op mij uitoefenen en ik stap graag van mijn fiets af om een foto van een mooie paddenstoel te maken, Langzamerhand begon ik in de gaten te krijgen dat het landschap rond Austerlitz heuvelachtiger is dan bijvoorbeeld in de buurt van Ede, waar ik de voorgaande dag aan het fietsen was.

De Utrechtse Heuvelrug is een stuwwallenlandschap dat circa 150.000 jaar geleden gevormd is tijdens het Saalien, de voorlaatste ijstijd. Grote ijsmassa’s kwamen vanuit het noorden stuwden allerlei zand- en grindlagen omhoog en opzij. Zelfs de Maas en de Rijn moesten naar het westen wijken voor de enorme ijsmassa’s. Tussen Amersfoort-Zeist en Rhenen ontstond destijds een vrijwel aaneengesloten stuwwalgebied met enkele geïsoleerde kleine stuwwalheuvels bij Soest, Baarn en Lage Vuursche. Het hoogste punt in dit gebied, de Amerongsche Berg, is bijna 70 meter boven NAP.

Uitsnede van de hoogtekaart van Nederland. De Utrechtse Heuvelrug is voor het grootste (uiteraard) te vinden in Utrecht. Rechts van deze heuvelrug vinden we de Gelderse Vallei en daar weer rechts van vinden we de Veluwe. Amsterdam vinden we in de linker bovenhoek van deze afbeelding.

Ik heb die middag heerlijk gefietst. Ik heb prachtige stuwwallen gezien en ook behoorlijk steile hellingen gezien op een paar meter afstand van de plek waar ik aan het fietsen was. Doorn was één van de plekken waar ik ‘op verkenning’ was en ook in Driebergen heb ik een rondje gemaakt. Eenmaal weer terug in Austerlitz bleek dat ik 35 kilometer weggetrapt had; aanzienlijk meer dan ik vooraf had verwacht.

Het dorpshuis in Austerlitz bleek vrij gemakkelijk terug te vinden. P’s training was nog steeds gaande, maar dat maakte mij niet uit. Ik had daardoor de tijd om m’n fiets weer op de fietsendrager te zetten en te zorgen dat een en ander weer netjes werd vastgezet. Toen maar weer naar binnen om nog even iets te lezen en wat te drinken. P vertelde me tijdens te terugweg dat ze genoten had van haar paar dagen in Austerlitz. Ik heb die twee dagen ook genoten, weliswaar van andere dingen maar dat zorgt er dan weer voor dat er verhalen uitgewisseld kunnen worden. Toch?

Onderaan de post is een blokje waar u een reactie achter kunt laten. Ik stel dat zeer op prijs! U wordt gevraagd om een mailadres. Dit mailadres wordt niet gepubliceerd, maar stelt mij – als beheerder van deze site – in staat om te reageren op uw reactie.