Donderdag 21 november 1991; de zesde vakantiedag.
Tegen een uur of negen begon m’n kleine reiswekkertje me te vertellen dat het nu eindelijk tijd werd om maar eens op te staan. Het viel echter niet mee het zo zorgvuldig voor mij opgemaakte bed te moeten verlaten. Nog eventjes keek ik naar de Wedgewood verzameling van de vrouw des huizes voordat ik naar beneden ging. Trudy had mij de voorgaande avond gevraagd of ik de gewoonte had ’s morgens ook te ontbijten en of ik in het geval m’n antwoord ‘ja’ zou zijn maar om een uur of negen beneden wilde zijn. Gelijk nadat ik beneden kwam werd ik achter een gigantisch ontbijt gezet met onder andere ‘cereals, bacon & eggs, tomatos, bread, marmelade, grapefruit and tea’. Genoeg om deze vogel volledig uit het lood te slaan; geen wonder trouwens dat de dominee zelf zo’n stevige kerel is… Na het ontbijt heb ik de rest van de morgen, zeker tot een uur of één besteed aan het praten met de dominee, het lezen van m’n boek en het kijken naar ITV, een van de Engelse zenders die we toentertijd in Hoogezand (nog) niet op de kabel hadden.
Om ongeveer 14:00 uur gaf Norman aan dat hij naar de kerk moest en omdat ik gezegd had dat ik nog een foto van de kerk wilde maken bood hij mee een lift aan. Bij de kerk aangekomen bleken er voorbereidingen voor een uitvaartdienst getroffen te worden. Inmiddels was het ook begonnen te regenen, dus na het maken van de foto’s ben ik (op voorstel van Norman) maar bij de dienst gebleven. Een oude dame, Ethel Redfern, bleek te zijn overleden. Binnen in de kerk werden de (door Norman gedrukte) liturgieën uitgereikt en voordat ik het goed en wel doorhad was er voor mij geen weg terug meer. De kist van Ethel stond voor in de kerk, Norman was druk met z’n dienst bezig en ik voelde mij vreselijk misplaatst en wilde dat ik maar weer bij het duo was…
A.G. & Kate waren inmiddels naar het huis van Norman en Trudy gereden om mij op te halen. Trudy zei dat ik even met Norman naar de kerk was gereden voor een foto en dat ik zo wel weer terug zou komen lopen. Wisten zij veel dat ik inmiddels weer bij Norman in de auto gestapt was en naar het crematorium was gegaan voor het laatste gedeelte van de rouwdienst. Al met al vond ik met name de crematie nogal kort, kil en onpersoonlijk, zelfs een beetje gehaast.
Onwillekeurig ga je dan over je eigen wensen en gedachten op dit gebied nadenken, over wat je graag wel en wat je beslist niet zou willen. Het is dan ook niet zo dat ik op basis van allerlei religieuze overwegingen tegen crematie zou zijn, maar de ervaringen die ik al eerder hier in Nederland opgedaan heb, gecombineerd met de crematie van Ethel Redfern heeft mij wel tot de overtuiging gebracht dat hetgeen ik hier gezien heb niet helemaal mijn wensen zijn…
Tegen de tijd dat ik weer terug kwam van mijn min of meer onvrijwillige excursie waren A.G. & Kate via de ‘manse’, volgens Trudy inmiddels al vertrokken naar Big Barn Lane, de kerk waar deze avond zouden optreden.
Toen ik naar de kerk toe gelopen was en mij bleek dat de Landrover daar niet stond realiseerde ik me dat het duo en ik elkaar dus weer eens misgelopen waren. Omdat ik in m’n uppie niets bij de kerk te zoeken had ben ik maar weer terug naar de ‘manse’ gelopen. Na een tijdje kwamen ook A.G. & Kate hier aan en konden we eindelijk met z’n drieën onze gang gaan. A.G. & Kate wilden graag nog even de stad in om wat te ‘browsen’ en mogelijkerwijs een paar boekenwinkels bezoeken. Onderweg naar de stad kon ik eindelijk m’n verhaal over de rouwdienst en de crematie van Ethel Redfern kwijt. Reken maar dat A.G. Kate behoorlijk verwonderd over m’n belevenissen waren…
Eenmaal in het centrum van Mansfield aangekomen volgt de inmiddels overbekende routine. De Landrover wordt geparkeerd en er volgt een run op de verschillende ansichtkaartje- en boekenwinkels. Veruit het meest populair (ook bij mij) zijn de winkeltjes waar zowel ansichtkaartjes en boeken (het liefst tweedehands en van religieuze aard) verkocht worden. A.G. is dan de eerste paar uur volledig het besef van tijd en geld kwijt en komt dan ook niet eerder weer tevoorschijn voordat de behoeften aan kaartjes en boeken (in omgekeerde volgorde) bevredigd zijn…
Onderweg naar weer de volgende boekenwinkel zagen we in een portiek een zieke, wat verfrommelde duif liggen. A.G. kreeg direct medelijden met het beestje en wilde of het dier meenemen zodat het in de caravan verzorgd kon worden, of Kate ter plaatse een dierenarts laten bellen zodat iemand anders voor het beestje kon zorgen. Uiteindelijk hebben zodanig op A.G. ingepraat dat hij er van overtuigd was dat het beter was als we eerst maar achter de boeken en iets te eten aangingen. Toen we tijdens onze wandeling langs een Kebabzaak kwamen hebben we onmiddellijk onze slag geslagen. Ik heb er een heerlijke Döner-kebab gehad.
Later, bij een evangelische boekenwinkel waar ook koffie verkocht werd, liet A.G. z’n koffie koud worden omdat er eerst een kast met boeken doorgewerkt moest worden. Kate zei het ook tegen de verkoopster: ‘A.G. is more interested in books than he is in coffee’. De volgende ochtend moesten we volgens A.G. weer terug naar deze boekenwinkel omdat ze plastic beschermhoesjes voor boeken te koop hadden. A.G. wilde wel een stuk of 15 kopen, maar Kate gaf aan dat hij beter hoesjes voor de boeken kan kopen waar ze beslist om moesten ter bescherming van het betreffende boek. In een bak met LP’s stonden nog 4 LP’s (‘Let me commend my Saviour to you’) van het duo. Het duo greep z’n kans en ruilde ze om tegen 4 nieuwere LP’s omdat de ‘Let me commend’s’ bijna uitverkocht waren. Een mazzeltje dus.
Toen A.G. & Kate ’s avonds op het podium in de kerk stonden, werden ze door Norman geïntroduceerd aan het aanwezige publiek. Wat hij over A.G. gezegd heeft weet ik niet meer, wat hij over Kate zei heb ik onmiddellijk opgeschreven: ‘beauty is in the eye of the beholder…’ Prachtig toch? Het programma dat A.G. & Kate die avond in Big Barn Lane brachten was duidelijk geënt op evangeliseren, actief zijn, en begon met een stukje tekst van Donald English: ‘So my sisters and my brothers, why aren’t you more excited? How do you manage to make your worship so dull? How do you manage to look so serious?’ Een van de eerste hymnen van het programma van deze avond was # 264 uit het nieuwe hymnbook (‘Jesus the name high over all’) met daaraan verbonden de vraag om voor je zelf te bedenken welke regels uit deze hymne tot evangelisatie uitnodigen.
Jesus – the name high over all,
In hell, or earth, or sky!
Angels and men before it fall,
And devils fear and fly.
Jesus – the name to sinners dear,
The name to sinners given!
It scatters all their guilty fear,
It turns their hell to heaven.
Jesus – the prisoner’s fetters breaks.
And bruises Satan’s head;
Power into strengthless souls it speaks.
And life into the dead.
O, that the world might taste and see
The riches of his grace!
The arms of love that compass me
Would all mankind embrace.
His only righteousness I show,
His saving grace proclaim;
‘Tis all my business here below
To cry: ‘Behold the Lamb!’
Happy if with my latest breath
I might but gasp his name;
Preach him to all, and cry in death:
‘Behold, behold the Lamb!’
A.G. & Kate gebruikten het op één na laatste couplet altijd als een refrein. Ik vond dit zelf een van de mooiere Charles Wesley hymnen en zong het dan ook altijd mee. Wat betreft de vraag welke van de coupletten/regels het meest tot evangelisatie aanspoorde kwamen er verschillende antwoorden uit de gemeente, zij het wat schoorvoetend. De meeste mensen zijn er niet aan gewend dat er iemand op het podium staat die nog vragen stelt ook en dan rustig gat staan wachten tot dat er antwoorden gegeven worden. Voor mijn gevoel sprongen er echt twee regels uit bij deze hymne, te weten:
His only righteousness I show,
His saving grace proclaim;
Veel van de aanwezigen waren (toch wel wat voorzichtig) de zelfde mening toegedaan. De link die A.G. & Kate ook al in eerdere programma’s legden tussen evangelisatie en de Bijbel laat zich het gemakkelijkst uitdrukken in Mattheus 28, het zendingsbevel. Dit was dan ook het Bijbelgedeelte dat A.G. & Kate gedurende deze tournee erg vaak gebruikt hebben. Kate was in de regel degene die de Bijbelgedeelten voorlas, zo ook deze keer. Om de Bijbelse boodschap en het geleerde vanuit de hymnen nog eens extra in te laten zinken zongen we het tweede gedeelte van de hymne nog een keer, gevolgd door ‘And can it be’, u weet nog wel… De praktijk van evangelisatie werd uitgelegd vanuit de stellingname dat Johannes gebruikt werd om Petrus te ‘vangen’, dus:
His only righteousness I show,
His saving grace proclaim;
Dit fragment gold ook voor Johannes en Petrus, waarom dan vinden wij vaak dat het niet voor ons geldt? De lofzang voor deze avond was ‘O for a thousand tongues to sing’ (# 744), volgens mij was dit de eerst Wesley hymne die ik een beetje fatsoenlijk mee kon zingen:
O for a thousand tongues to sing
My great Redeemers’s praise
The glories of my God and King,
The triumphs of his grace!
En dan natuurlijk ook het 2e couplet, dat is het couplet dat voor mijn gevoel de lijn van het programma van deze avond het best weergeeft:
My gracious Master and my God,
Assist me to proclaim,
To spread through all the earth abroad
The honors of thy name.
Deze hymne gaf vervolgens weer de aanleiding om een boom op te zetten over het verschil tussen geloven met je hoofd en geloven met je hart. De slothymne van deze avond illustreerde dat een beetje, bovendien gebeurde het betrekkelijk zelden dat A.G. & Kate aan het einde van het programma ‘Wrestling Jacob’ in z’n geheel zongen. Meestal had A.G. de mensen al van te voren bang gemaakt met een verhaal over een hymne van wel 14 of nog meer coupletten, en dan nog refreinen er bij ook…
Na het programma duurde het natuurlijk nog even voordat de LP’s verkocht waren aan de mensen die daar belang bij hadden (doorgaans te weinig in aantal) en de aanwezigen weer naar huis gingen. Al die tijd stond Norman rustig op ons te wachten, zodat we rustig aan met elkaar naar hun huis konden gaan om daar de discussie van gisteravond nog een stuk voort te zetten. Het zal dan ook niet verbazingwekkend zijn dat deze discussie duurde totdat A.G. & Kate afdropen naar de caravan (weer terug naar Big Barn Lane dus) en schrijver dezes zijn grote warme tweepersoons bed maar eens ging opzoeken…
Tja Harry dat overkomt ook nait elk en aine, as vrumde op een cremoatiedainst verzaild te roaken. Noast de routine dingen van zo’n tournee dei ik ALTIED interessant blief vinden, is ain vroage nait oplöst. Wat is er van de doeve worden??
Die duif? ‘De duif is dood’ zou Toon Hermans zeggen. Eerlijk gezegd heb ik geen idee. Maar 32 jaar later vrees ik het ergste voor de duif…