Het landschap langs het Reitdiep is een van de oudste cultuurlandschappen van West-Europa. Voor de bedijkingen was het een kwelderlandschap; het Reitdiep stond in open verbinding met de zee. Om zich tegen het water te beschermen vestigden de bewoners zich op wierden, het Groningse equivalent van de Friese terpen. De vele dorpen waarvan de naam eindigt op ‘werd’ (bijvoorbeeld Dorkwerd, Garnwerd, Feerwerd) of ‘weer’ (bijvoorbeeld Mensingeweer) zijn alle gebouwd op wierden.

Het was deze zondag mooi zonnig. Dat nodigde uit om een uurtje te gaan fietsen… Als je vanaf de Professor Unikenweg op Zernike het Jaagpad op fietst kom je na een paar honderd meter langs ‘de Hooilandjes’. Deze liggen tussen het Jaagpad en het Reitdiep. Hier werd in het verleden veelvuldig gemaaid om hooi te krijgen voor het vee. Dat gebeurt nu veel minder frequent, zodat insecten in het hoge afgestorven gras kunnen overwinteren. In 2006 is een poel uitgegraven die een mooie plek biedt aan libellen, padden, salamanders en kikkers, waaronder de zeldzame poelkikker. Er zijn wilde bloemen ingezaaid, waar veel vlinders en insecten op afkomen. Die insecten zijn weer voedsel voor kleine zoogdieren en vogels. Er groeien orchideeën en in de uitgegraven poel groeit krabbenscheer. Op deze waterplant legt de groene glazenmaker (een zeldzame libel) haar eitjes.

De brug bij Steentil is een rijksmonument…

Steentil is een gehucht in de gemeente Zuidhorn. De naam verwijst naar een gelijknamige stenen brug over het Aduarderdiep. De brug vormde een belangrijke verbinding over het Aduarderdiep dat in de 14e eeuw door cisterciënzer monniken was gegraven. Een brug op deze locatie was onderdeel van de wegverbinding tussen het cisterciënzer klooster in Aduard en de stad Groningen. Een secco (afbeelding) in het hoogkoor van de Martinikerk te Groningen toont naar verluidt de stenen boogbrug over het Aduarderdiep. De brug bevindt zich in de achtergrond van een uitbeelding van de kindermoord te Bethlehem, een schildering uit omstreeks 1545. Het gehucht Steentil ligt rond die brug; het Groningse woord voor brug is til. Bij de brug lag vroeger een schipperscafé. Het café is inmiddels gesloten, maar het pand staat er nog.

De schans lag aan de westzijde van het Aduarderdiep, waar de brug (til) de weg van Groningen via Dorkwerd naar Aduard en Friesland verbindt.  Hij is omstreeks 1580 door de Spaanse  legeraanvoerder Rennenberg aangelegd. Het doel was om het oprukken van troepen over het Aduarderdiep naar het Spaanse Groningen te verhinderen en de brug intact te houden voor eigen gebruik. De kleine schans, waar slechts twintig soldaten lagen, heeft een zeer beperkte rol gespeeld; er is nooit gevochten. Na de Staatse nederlaag bij Noordhorn in 1581 was de Bomsterzijl (Niezijl) het enig overgebleven Staatse bolwerk in de Ommelanden; de Spaanse aanvoerder Verdugo versterkte alle Spaanse schansen eromheen, onder anderen de Aduarder Steentil. In 1586 kwamen Staatse troepen zonder tegenstand te ondervinden aan de oostzijde aan het Aduarderdiep. In 1591 moest Verdugo een aantal schansen verlaten en slechten, om zich op een kleiner aantal, waaronder Aduarderzijl, te kunnen concentreren.

Voor dit verhaaltje is gebruik gemaakt van:
https://www.ivn.nl/file/29765/download?token=eMtr6yPk
https://www.focusgroningen.nl/groningen-steentil/
https://geo.noorderzijlvest.nl/foto/CultuurHistorisch/NZV-03.pdf

Onderaan de post is een blokje waar u een reactie achter kunt laten. Ik stel dat zeer op prijs! U wordt gevraagd om een mailadres. Dit mailadres wordt niet gepubliceerd, maar stelt mij – als beheerder van deze site – in staat om te reageren op uw reactie.