Rottumer Oorlog (178 pagina’s); Ties Groenewold
Koninklijke Van Gorcum, Assen (2023)

Een paar weken geleden moest ik op een woensdagmiddag voor een vergadering in het MADA zijn. MADA staat voor Museum aan de A en is de nieuwe naam voor het Scheepvaartmuseum aan de Brugstraat in Groningen. De nieuwe naam past bij een heroriëntatie op een breder segment van de noordelijke geschiedenis. Ik was op tijd en zag in het museumwinkeltje een voor mij onbekend boek liggen met een relatie naar Rottumeroog (dat bleek naderhand een terechte gedachte). Mijn fascinatie voor de beide Rottums (Rottumeroog en Rottumerplaat) duurt al een aantal jaren en gaat voorlopig nog niet over.

Dit weekend heb ik het boek ‘Rottumer Oorlog’ van Ties Groenewold gelezen. Ties heeft een grote interesse in de Tweede Wereldoorlog, en in het bijzonder het verloop daarvan in de provincie Groningen. Al heel veel jaren verzamelt hij allerlei materialen uit de periode van WOII en dan het liefst met een relatie naar onze provincie uiteraard. Vanuit zijn eigen verzameling is in Middelstum een museum ontstaan (dat ik nog graag een keer wil bezoeken).  Ties Groenewold is hovenier, maar in z’n vrije tijd verdiept hij zich al jaren in alles wat verband houdt met wat het zelf een behoorlijke ‘besmetting met het groene virus’ noemt. Nu had hij dus een boek geschreven over het verloop van WOII op Rottumeroog.

Mei 1940; een ansichtkaartje van Rottumeroog. De voogdwoning is duidelijk zichtbaar. De tekst op de achterzijde (zie onder) suggereert dat het nog rustig is op Rottumeroog. Beide foto’s gevonden op het Internet.

Ties Groenewold had een tijd terug op een veiling een Duits fotoalbum uit WOII gekocht. Tijdens het scannen van de foto’s kwam hij er achter dat vrijwel alle foto’s op Rottumeroog gemaakt zijn. Het boek is een weerslag van veel onderzoek naar de oorsprong van de foto’s en wat er zoal op Rottumeroog is gebeurd tijdens WOII. Aan de ene kant is dat niet zo veel (in vergelijking met sommige andere plekken in ons land), aan de andere kant leverde datgene wat er wel op het eiland is gebeurd een fascinerend en goed leesbaar boek op. Complimenten voor de schrijver en zijn onderzoek dus!

Deze foto vond ik op de site van de NOS. Ik heb de foto ingekleurd (en ook gebruikt bovenaan deze post). De Duitse stellingen op Rottumeroog. Rechts op de achtergrond is de voogdwoning van de familie Toxopeus nog duidelijk zichtbaar.

Op bladzijde 132 las ik een verhaal over een Halifax III bommenwerper die tijdens een bombardement op Berlijn op 29 januari 1944 geraakt werd door Duits luchtafweergeschut en vervolgens ter hoogte van Borkum nogmaals beschoten werd, zowel vanaf Borkum als vanaf Rottumeroog. Uiteindelijk maakte de Halifax III (# HX333) bommenwerper bij Zandeweer een noodlanding. Zes van de acht bemanningsleden hadden kort voor de noodlanding hun parachute gebruikt en overleefden de sprong. Voor de beide overgebleven bemanningsleden resteerde nog één parachute. Ze wilden niet kiezen wie van het de parachute zou mogen gebruiken en besloten samen de landing in te zetten. De piloot zette het vliegtuig neer op een weiland dat hoorde bij de boerderij van de familie Meinardi  aan de Noorderweg 15 in Zandeweer. De laatste twee mannen overleefden de landing. Alle acht Britse en Canadese militairen werden door de Duitsers gevangen genomen. Waarom ik dit verhaal aanhaal?

De gehavende Halifax III bommenwerper (# HX333) maakte een noodlanding in een weiland dat hoorde bij de boerderij van de familie Meinardi aan de Noorderweg in Zandeweer. Hemelsbreed maar een paar honderd meter van het huis aan de Molenhorn waar opa en oma Vogel destijds met hun gezin woonden. De volgende foto is van hetzelfde vliegtuig.

M’n vader vertelde me eens dat toen hij bijna 15 jaar oud was, er een vliegtuig vrijwel intact in Zandeweer neergekomen was. Het was aan de Noorderweg volgens hem. Het was winter en het was erg koud. Hij en een paar vrienden wilden er de volgende dag een kijkje nemen; een en ander was immers maar een paar honderd meter van het ouderlijk huis gebeurd. De jongens ging op weg en werden tegengehouden door Duitse militairen die het vliegtuig bewaakten. Alleen al dit verhaal maakte dat het boek van Ties Groenewold een behoorlijke indruk op mij heeft achtergelaten.

Ja, zondemeer is het een goed geschreven boek. Ik heb veel interessante verhalen gelezen over de dagelijkse gang van zaken op Rottumeroog tijdens WOII en ben onder de indruk gekomen van de grote hoeveelheid foto’s uit de periode dat er Duitse militairen op het eiland gelegerd waren. Regionale geschiedenis blijft interessant. Ties Groenewold brengt een stuk daarvan op een prachtige manier dichterbij. Maar het meest was ik onder de indruk van het feit dat ik in dit boek het verhaal tegenkwam (compleet met foto’s) dat mijn vader me lang geleden eens vertelde. Hoe mooi is dat?

Onderaan de post is een blokje waar u een reactie achter kunt laten. Ik stel dat zeer op prijs! U wordt gevraagd om een mailadres. Dit mailadres wordt niet gepubliceerd, maar stelt mij – als beheerder van deze site – in staat om te reageren op uw reactie.