De oorlogsliefde van Jans en Martha, 1937-1945
Wil Lagemaat; Uitgeverij Noordboek; paperback; 400 blz.

Jans Zwinderman (1918-1945) en Martha Hoven (1921-2002), beiden uit het Drentse Gieten, raken verliefd op elkaar in de jaren voorafgaand aan de 2e wereldoorlog. Terwijl Jans een carrière als gemeenteambtenaar probeert op te bouwen wordt hij opgeroepen voor militaire dienst. Jans en Martha schrijven elkaar talloze brieven terwijl Jans op verschillende plekken in het land zijn dienstplicht vervuld, en Martha achterblijft in Gieten. Uit de bewaard gebleven briefwisseling van beiden leer je als lezer hoezeer ze op elkaar gesteld waren; ook lees je over de langzaam dreigender wordende omstandigheden in Europa. Uiteindelijk trouwen ze in 1943 en vinden ze huisvesting in Sleen. Héél geleidelijk aan rolt Jans het verzet in zuidoost Drenthe in… Als Martha zwanger blijkt te zijn van hun dochter slaat het noodlot toe. Jans wordt door de SD opgepakt. Zijn laatste woorden aan Martha waren ‘zorg goed voor ons kind’. Terwijl Martha achterblijft maakt Jans een verschrikkelijke tocht door verschillende concentratiekampen. Uiteindelijk wordt hij bevrijd door de geallieerden, maar zijn gezondheid heeft zo zeer geleden, dat hij korte tijd later – 27 jaar oud – komt te overlijden.

Het boek is gebaseerd op de briefwisseling tussen Jans en Martha en geeft een prachtige inkijk in het leven van twee jonge mensen tijdens de (aanloop naar de) 2e wereldoorlog. Ook hoe het verliefde stel probeerde zich een plek te veroveren tijdens de periode van de oorlog komt ruimschoots aan bod. Als Jans wordt opgepakt begint een lijdensweg; deze wordt indringend beschreven. Het blijkt een periode van hoop en vrees voor de achterblijvers, met een enorme teleurstelling na de bevrijding als blijkt dat Jans niet meer uit Duitse gevangenschap terug zal keren. Alie, de dochter van Jans en Martha blijkt – aan het einde van het boek – een stuwende kracht bij de totstandkoming ervan te zijn geweest…

Ik heb genoten van dit boek, hoe verder ik in het verhaal kwam, hoe moeilijker het werd om het boek weg te leggen. Ik was onder de indruk van een stuk regionale geschiedenis dat op een mooie en integere manier is uitgewerkt.

Onderaan de post is een blokje waar u een reactie achter kunt laten. Ik stel dat zeer op prijs! U wordt gevraagd om een mailadres. Dit mailadres wordt niet gepubliceerd, maar stelt mij – als beheerder van deze site – in staat om te reageren op uw reactie.