De afgelopen maanden fiets ik minder ‘grotere rondjes’ dan ik wel zou willen. Er zijn natuurlijk allerlei redenen aan te geven waarom ik minder ‘grotere rondjes’ fiets; maar het is een feit dat veel van mijn avondfietserij zich in de nabije omgeving afspeelt. Gisterochtend had ik een wat wilder plan, ik wilde graag richting Onlanden. Met elkaar is dat een rondje van ongeveer 30 kilometer, net genoeg om even weer de smaak te pakken te krijgen. De Onlanden bevinden zich globaal tussen Hoogkerk en Peize; een beetje op de grens van Groningen en Drenthe. In principe zijn De Onlanden ingesteld als (nood)waterberging, maar zolang er van deze functie geen gebruik gemaakt wordt is het een prachtig natuurgebied met mooie weidse uitzichten. Prima om even je hoofd leeg te fietsen zeg maar. Een flesje ranja en een krentenbol zou mij wel in de benen houden… Toen ik de ringweg passeerde langs de Pleiadenlaan zag ik mooie graffiti in het fietstunneltje waar de Friesestraatweg loopt. Toch maar even een paar foto’s van gemaakt. Heerlijk was het om op een bankje te zitten, om je heen te kijken, en reigers te zien vissen. In de buurt van Peizermade is een tijd terug ‘Het Beeld’, een uitkijktoren van 26 meter hoog gebouwd. De naam verwijst naar een zandkop met een hoogte van circa een meter in het landschap die al rond 1300 in de vroege middeleeuwen door monniken van het klooster in Aduard gebruikt werd om een pauze in te lassen in hun reizen – dan hadden ze tenminste een droge plek om even uit te rusten. Volgens overleveringen schijnt er een beeld te hebben gestaan – maar alle geschiedschrijverij over deze streek heeft daarvan (nog) geen bewijs geleverd. Op een bepaald moment kreeg ik de uitkijktoren (die precies op de zandkop staat) in het vizier, en besloot tot de beklimming van deze toren. Ik had echter niet ingeschat dat je door de traptreden naar beneden kon kijken; doodeng vond ik het! Ik ben naar boven geklommen, ik heb een paar foto’s gemaakt, maar dat was net genoeg… Het uitzicht was prachtig, maar zo rap als ik kon wilde ik weer naar beneden; pootjes op de vaste grond zeg maar…
De onderstaande tekst is terug te vinden op deze site. Hier is nog véél meer informatie over dit prachtige gebied te vinden…
Op de grens van Drenthe en Groningen, daar is het 2500 ha grote natuur- en waterbergingsgebied De Onlanden te vinden. Ingeklemd tussen het Drentse zand en de Groninger klei ligt hier een laagveengebied, waar al van oudsher het water uit de Drentse beken zich verzamelde, alvorens via de Lauwers en het Reitdiep door te stromen naar de Waddenzee. In vroeger tijden was deze ‘Kop-van-Drenthe’ en het aangrenzende deel van Groningen één groot veenmoeras, echt Onland. Niemand kon erdoor en ook voor de landbouw was het ongeschikt. Pas in de Middeleeuwen werd begonnen met de eerste pogingen het gebied te ontwateren. Langzaam slaagde men erin het waterpeil omlaag te brengen en stapje voor stapje kon het gebied in gebruik genomen worden. Eerst alleen ’s zomers en vanaf de 19e eeuw het hele jaar door, al bleef het in de winter toch vooral Onland. Nog halverwege de vorige eeuw stond het laagveengebied ’s winters soms helemaal blank en stroomde het water over de weg tussen Peize en Groningen. De afgelopen eeuw is het laagveengebied volledig in gebruik geweest als weidegebied. Weidevogels en ganzen hebben hiervan geprofiteerd en waren er in grote aantallen te vinden. Het gebied werd opgenomen in de Ecologische HoofdStructuur en natuurbeherende organisaties kochten grote stukken ervan aan. Natuurmonumenten vooral in de Peizer- en Eeldermaden, Staatsbosbeheer rond het Leekstermeer en het Groninger Landschap aan de (Groninger) noordkant van het meer. Nu is het veenweidegebied teruggegeven aan de natuur. De Drentse beken stromen er weer doorheen en er kan zich opnieuw een moeras ontwikkelen met natuurlijk wisselende waterstanden. Het resultaat van de verandering is al goed te zien. De natuur heeft snel ingespeeld op de verandering en de eerste resultaten zijn boven verwachting. Otters, bijvoorbeeld, zijn al overal in het gebied aanwezig en produceren regelmatig jongen. Over een poosje zullen er misschien ook weer Bevers in De Onlanden voorkomen. De toekomst van dit natuurgebied ziet er dan ook hoopvol uit. Tot de herinrichting als waterberging was De Onlanden een veenweidegebied, gekenmerkt door veelal kleinschalige, natte graslanden. Het laagveengebied viel onder de Ecologische HoofdStructuur, maar grote stukken van het gebied waren nog bij boeren in eigendom. Aankoop van grond door natuurbeheerders, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, verliep moeizaam. Het gebruik van het land door boeren en natuurbeheerders was extensief. De weke grond maakte bewerking met machines vaak lastig. Het natuurbeheer was gericht op verschraling door beweiding, maaien en stoppen met bemesten. Rond het Leekstermeer liepen ’s zomers schapen en paarden te grazen. In de Peizermaden waren vooral Limousine koeien te vinden. Aan het eind van de zomer werden grote delen van het gebied gemaaid. Door het toegepaste beheer waren in de loop der jaren veel weiden verruigd met Pitrus en hoge grassen. Dit gaf het gebied een rommelige en verwaarloosde aanblik. Toch was er veel moois te vinden aan natuur en historisch landschap. De bloeiende weiden met grote insectenrijkdom waren ideaal voor Kwartelkoning. De ruigtes en opslag van struiken boden onderdak aan Blauwborst en Sprinkhaanzanger, terwijl de kilometers slootlengte leefplek was van grote aantallen kikkers, vissen en libellenlarven. In de winter waren er veel Kolganzen en Smienten te vinden in de weiden en op het water in het gebied. Het veenweidelandschap met z’n lange, smalle kavels was in de loop van de eeuwen door ontginning vanuit de omliggende dorpen (Peize, Eelde, Roderwolde) ontstaan. De verkaveling liet zien dat dit niet altijd langs logische lijnen ging. Vooral in de Matslootpolder maakte men er een onoverzichtelijk geheel van. De naam ‘het Doolhof’ voor een gedeelte langs de Onlandse Dijk gaf dit duidelijk aan. Enkele wegen in het Onlandengebied lagen er ook al honderden jaren. De Drentse Dijk bijvoorbeeld of de Roderwolderdijk. Deze laatste behoorde tot de oudste, nog bestaande zandwegen in Drenthe. In De Onlanden waren hier en daar Veenterpen zichtbaar, overblijfselen van bewoning in de Middeleeuwen. Hoog waren de terpen niet. Vaak waren ze alleen te herkennen aan de andere vegetatie die er groeide.
Relive ‘Zondags lunchritje’
Facebook reacties