Regelmatig huren we in de schoolvakanties een huis via Airbnb om daar een gedeelte van de vakantie door te brengen. Op sommige plekken komen we vaker (zoals bijvoorbeeld in Heerenveen) en op sommige plekken komen we maar één keer. De eerste vakantie van 2022 bracht ons naar Diever, een plek waar we ook al een paar keer eerder waren geweest. Deze eerste vakantie van 2022 hadden we onze fietsen mee, in tegenstelling tot de beide voorgaande keren (toen hadden nog geen fietsendrager voor onze auto). Juist het feit dat je de eigen fiets kunt gebruiken om een ritje te maken zorgt er in ons geval voor dat we iets gemakkelijker over ‘op pad’ gaan. Thuis in Groningen had P al uitgezocht dat er in de bossen bij Diever een onderduikershol uit de 2e Wereldoorlog te bekijken is…

Helaas was de toegang afgesloten met een hek. Waarschijnlijk vanwege het risico op vandalisme (vanwege de jaarwisseling) of misschien vanwege werkzaamheden?

Ongeveer 3 kilometer van ons vakantiehuis zouden we het onderduikershol kunnen vinden. Juist in dit soort gevallen is het ontzettend handig om Google Maps op je telefoon te hebben zodat het navigeren naar de gewenste plek eenvoudiger is. Zonder al te veel problemen vonden we het onderduikershol in Berkenheuvel, een voormalig landgoed in het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Helaas was het vanwege reparatiewerkzaamheden afgesloten. Een beetje beteuterd stonden we te kijken of we toch nog een glimp van deze historische plek konden zien. Juist op dat moment hoorden we vanaf de andere kant van het hek een groepje mensen aankomen. Het bleek een grootvader met z’n dochter en twee kleinkinderen. De dochter (moeder van de beide kleinkinderen) vertelde ons dat ze in Limburg woonde en dat opa vaak over het onderduikershol in Diever had verteld. De grootvader had aan deze hint genoeg om z’n verhaal nu aan ons te vertellen.

Deze plek kreeg voor ons een heel andere lading door het verhaal dat de grootvader vertelde. Wij werden nieuwsgierig en zijn over het hek geklommen om zelf ook een kijkje te kunnen nemen.

‘In 1943, tijdens de 2e Wereldoorlog, vond een groep jonge mannen van de Knokploeg Diever het nodig om onder te duiken. Het verzet was in de knel gekomen doordat de leden van de NSB uit Diever om versterking hadden gevraagd. De zes jonge mannen uit het verzet bedachten in de winter van 1943 dat ze een ondergrondse schuilplaats konden maken in Berkenheuvel, in het bos. Met behulp van boomstammetjes werd in een paar maanden tijd een goed gecamoufleerd ondergronds onderkomen in een heuvel gegraven waar nagenoeg niemand van op de hoogte was. Tot eind 1944 functioneerde het onderduikershol zoals de mannen het hadden bedoeld. Als gevolg van verraad kwam de bezetter achter de precieze locatie en werden de elf  aanwezigen gearresteerd en weggevoerd. Slechts één van degenen die toen gearresteerd werden overleefde de oorlog. Dat was mijn schoonvader… Na de bevrijding was hij 500 kilometer terug naar huis komen lopen op totaal versleten schoenen. Onderweg had de man een paar sandalen van een Canadese militair gekregen. Mijn schoonvader heeft vervolgens nooit kunnen spreken over de verschrikkingen die hij had meegemaakt in Duitsland. Nadat eerst mijn schoonvader en vervolgens ook mijn schoonmoeder was overleden werd een oud en vergeeld schriftje gevonden waarin mijn schoonvader opgeschreven had wat hij tijdens de oorlog en het weggevoerd zijn naar Duitsland allemaal mee had gemaakt’.

Na de Bevrijding is bij de ingang van het onderduikershol een gedenksteen geplaatst.

Zichtbaar ontroerd en met een brok in de keel vertelde de oudere man ons dit verhaal. De moeder van de beide kinderen gaf aan dat dat de reden was waarom ze over het hek waren geklommen. De grootvader, dochter en de beide kleinkinderen waren uit Diever komen wandelen en wilden graag voordat het donker werd weer terug in Diever zijn. Toen P en ik weer alleen waren en bij waren gekomen van dit zeer indrukwekkende gesprek bedachten we dat we toch maar een kijkje moesten nemen. Wij zijn dus ook over het hek geklauterd en hebben een kijkje genomen. Wat zal het koud en klam geweest moeten zijn om hier maanden achtereen ondergedoken te zijn – welke ontberingen zouden de mannen tijdens het ondergedoken zijn wel niet hebben meegemaakt?

In het Drents-Friese Wold wordt een deel van het natuurbeheer uitbesteed aan circa 80 Spaanse Sayaguesarunderen. Wij kwamen oog in oog met een groepje nieuwsgierige exemplaren…
Na het verhaal van de grootvader besloten we een stukje verder te fietsen om een en ander ‘even te laten zakken’. Uiteindelijk hebben we er een inspirerende geschiedenisles en een mooi middagrondje aan overgehouden…

Onder andere hier en hier kunt u een wat uitgebreider verhaal lezen over ‘De wigwam’, zoals deze plek destijds door de bouwers is genoemd.

Onderaan de post is een blokje waar u een reactie achter kunt laten. Ik stel dat zeer op prijs! U wordt gevraagd om een mailadres. Dit mailadres wordt niet gepubliceerd, maar stelt mij – als beheerder van deze site – in staat om te reageren op uw reactie.