De eerste zondag dat we met ons routeboekje (zie plaatje hiernaast) op stap waren geweest was ons erg goed bevallen. Ik vond het uitstapje in Kolham bijzonder en vond het naderhand jammer dat we niet iets verder waren gewandeld zodat we ook een kijkje konden nemen bij het stationsgebouw van Kolham. Dit is één van de originele stationsgebouwen die destijds ten behoeve van het Woldjerspoor gebouwd zijn. Ach, dat komt nog wel een keer denken we dan… Het mooiste was het uitstapje bij het Dannermeer waar bleek dat ik het Knuppelpad toch iets te spannend vond. Deze zondagmiddag reden we naar Landgoed Fraeylemaborg. Voor P en mij is dit een bijzondere plek want op 7 augustus 2008 trouwden we op deze locatie. Nu waren we even weer terug in Slochteren.

De Fraeylemaborg ontstond al voor 1300 als een sober steenhuis met dikke muren. In de 16de-eeuw werd het gebouw uitgebreid en verfraaid en werd een slotgracht gegraven. Vanaf 1670 werden beide zijvleugels toegevoegd zodat het gebouw een U-vorm kreeg. Borgheer De Sandra Veldtman startte in 1781 een grootscheepse verbouwing en bepaalde het huidige uiterlijk van de borg. Ook de beide gebouwen op het voorterrein zijn in die tijd geheel vernieuwd. Links staat het schathuis, vroeger boerderij en nu café-restaurant. Rechts bevindt zich het koetshuis met daarin een galerie. Het uitgestrekte parkbos achter de borg dateert vooral uit de 19de-eeuw, met de romantische kenmerken van de Engelse Landschapsstijl. In de uniek cultuurhistorische aanleg staan zandstenen tuinornamenten. De borg werd tot 1972 bewoond door de familie Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren. De Gerrit van Houten Stichting te Groningen werd toen eigenaar. De borg heeft nu een museale functie, in combinatie met een breed scala aan culturele evenementen.
Ik vond deze rozen erg lijken op de rozen die P indertijd in haar bruidsboeket had en kon het daarom niet nalaten er een foto van te maken…

Terwijl ik de twee rozen probeerde te fotograferen werd ik nauwlettend in de gaten gehouden door een zeer nieuwsgierige kip…

Van Slochteren ging de reis naar Appingedam. Voor mij ook een bekende plek. Korte tijd nadat ik op mijzelf ging wonen verhuisden mijn ouders naar een huis aan de Burgemeester Klauckelaan in Appingedam. Ik ben vaak op m’n fiets van Hoogezand naar Appingedam (en weer terug) gefietst. In ons routeboekje wordt geschreven over de hangende keukens van Appingedam, en natuurlijk wilden we daar een foto van maken. Toen we uiteindelijk een parkeerplaatje gevonden hadden, hadden we allebei een gevoel van ‘volgens mij was het vroeger gezelliger in Appingedam’. Op de een of andere manier voelde het minder prettig om in Appingedam te zijn dan een aantal jaren geleden. Niettemin hebben we een paar aardige foto’s kunnen maken. Tegelijk vonden we het fijn om weer verder te gaan… Het duo Rooie Rinus en Pé Daalemmer bezingen de hangende keukentjes van Appingedam in één van hun songs, maar ik werd ook getroffen door het eerste couplet van Zundagoavend Blues.

Ik stond lest te liften veur ’t station van Appingedam
Ik was bie mien moeke op verziede west
En was nou weer terog op weg noar mien koamer in stad
Leste traain was net tien menuten vot dus ik an ’t liften ja
En doar ston ik in ’t duuster langs rieksweg 41
En ’t was nog klotenweer ook
Doar heurde ik ’n auto an kommen broezen moar hai ree deur
En ging boetendes nog richting Delfziel ook

Er zijn maar drie hangende keukens in Appingedam en ze staan alledrie op deze foto. Men neemt aan dat de hangende keukens ontstonden na 1877 toen het Eemskanaal opengesteld werd voor de scheepvaart. Daardoor verloor het Damsterdiep een groot gedeelte van z’n rol als doorgaande scheepvaartroute. Helemaal zeker is deze veronderstelling trouwens niet…
In het centrum van Appingedam valt de etalage van het kantoor van ‘Ons Laand Ons Lu’ op. Er hangen Groninger vlaggen, op een bankje staat een collectebusje, op de ramen hangen lange lijsten met informatie over de laatste aardbevingen. Achter het glas staat een televisiescherm met meetinformatie. Binnen zit Albert Heidema, de voorzitter van stichting ‘Ons Laand Ons Lu’. Hij is er dagelijks van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat te vinden. In de eerste plaats is het kantoortje er om gedupeerden van de gaswinning te helpen.

Van Appingedam – waar we ons toch een beetje unheimisch voelden – reden we naar Leermens om daar de Donatuskerk te bekijken. Lang geleden was ik er al eens geweest in het kader van een excursie over grafkelders in Groninger kerken van de SOGK. Toen kweekte de koster witlof in de grafkelder… Binnen de provincie Groningen is de uitdrukking ‘Hai is om Leerms kommen’ (Hij is om Leermens gekomen) de nodige bekendheid. De uitdrukking betekent letterlijk: ‘hij is om het dorp heen gelopen’, met de spottende betekenis: ‘hij weet goed wat er in de wereld te koop is’, of ‘hij is door schade en schande wijs geworden’. Ik herinner me goed dat oma Vogel, opa en oma Ploegman en mijn ouders allemaal geregeld deze uitdrukking gebruikten.

De Donatuskerk in Leermens is één van de oudste kerken in onze provincie, het oudste deel is te herleiden tot de 11e-eeuw. Binnen zijn diverse schilderingen uit de 15e-eeuw te zien. Onder andere de vier evangelisten, het lam Gods, Sint Donatus en Sint Sebastiaan. Op deze foto de wandschilderingen van Maria met kind en Sint Ursula..
Piscina is Latijn voor waterbekken. Werd in de middeleeuwen bij liturgische rituelen gebruikt, ook voor handwassing van de priester en voor het reinigen van het vaatwerk na de communie. De piscina had een afvoer door de kerkmuur, vaak aan de zuidzijde van het koor. Zo kwam het water terecht op het kerkhof, op gewijde aarde. Zo liep Gods water over Gods akker.

De redger (rechter) wiens beurt het was om een jaar lang recht te spreken legde – naar alle waarschijnlijkheid – de eed af bij een grote zwerfkei, de ‘Leermster Stain’, die naast de kerk lag. Dit was ook de plek waar recht werd gesproken. Dit gebruik duurde waarschijnlijk tot de 18de-eeuw. De oorspronkelijke ‘Leermster Stain’ verdween in 1906 bij het dempen van de dobbe op de plek waar toen het nieuwe dorpscafé werd gebouwd. De huidige ‘Leermster Stain’ bij de kerk is in werkelijkheid een in 1974 geplaatste zwerfsteen uit Rolde. In de Donatuskerk staat een schaal waar je een kleine replica, een ‘Leermster Staintje’ mee kan nemen…

De laatste halte voor deze dag was Godlinze. Daar zou ik graag de Pancratiuskerk willen bekijken. Het was echter al wat later op de zondagmiddag en de kerk was gesloten. Natuurlijk was er wel een sleutel te halen op het sleuteladres, maar we vonden het een beetje gek om rond het avondeten bij iemand aan te bellen om naar de sleutel van de kerk te vragen. We hebben dus een rondje rond de kerk gelopen en iets van de sfeer gesnoven. Een andere keer gaan we vast en zeker deze kerk nog wel een keer bekijken.

Foto uit 1988 van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed van de buitenkant van de Pancratiuskerk in Godlinze.
Volgens een ingemetselde gevelsteen werd de toren verhoogd in 1554 ‘in tiden der erbare ende foele doechsamige juffer Tiake Ripperda’; haar wapenschild staat in de linker bovenhoek.
Je zou het amper geloven, maar deze prachtige wildernis is de gracht rond de Pacratiuskerk in Godlinze. We waren over het bruggetje aan de achterzijde gelopen. Daar maakte ik deze foto…
Onderaan de post is een blokje waar u een reactie achter kunt laten. Ik stel dat zeer op prijs! U wordt gevraagd om een mailadres. Dit mailadres wordt niet gepubliceerd, maar stelt mij – als beheerder van deze site – in staat om te reageren op uw reactie.